Legendarna srpska glumica Svetlana Ceca Bojković, pisac i književni kritičar Gojko Božović, te profesori Univerziteta u Beogradu Miodrag Jovanović i Filip Ejdus poslali su zajedničku poruku građanima Republike Srpske povodom usvajanja tzv. “zakona o stranim agentima” koji je na dnevnom redu Narodne skupštine RS, piše Transparency International Banja Luka.
Oni su upozorili da na ovaj način vlast pokušava da suzbije osnovne građanske slobode i ugrozi medije i udruženja građana koja nisu pod kontrolom vlasti.
“Mislim da je donošenje ovog zakona veoma opasno jer se tako ukidaju prava građana. Država kao što znamo postoji da bi služila građanima. Udruženja su velika ispomoć građanima u ostvarivanju njihovih građanskih ciljeva, ako hoćete i svakodnevnih ciljeva. Sada se politika miješa u to. Ovo je put ka autokraciji, ka stezanju kaiša i ka kontroli vlasti u svim segmentima”, kazala je u video poruci glumica Svetlana Bojković.
– Društvo ne treba da se plaši sloboda ali treba dase plaši situacije u kojoj se slobode suzbijaju. Zakon o posebnom registru NVO u Republici Srpskoj jeste zapravo zakon o agentima stranog utjecaja i jeste način da se suzbiju slobode u društvu, političke i građanske slobode, slobode organiziranja. Zato vjerujemo da je važno pružiti podršku građanima i nevladinim organizacijama u Republici Srpskoj koje su u proteklom periodu uradile mnoge stvari za društvo, za građane, za konkretne zajednice koje same institucije nisu učinile, poručio je Gojko Božović, pisac, književni kritičar i esejista.
On dodaje da su besmislene tvrdnje vlasti da udruženja koja se financiraju iz inostranstva služe stranim interesima, jer se i sama vlast financira iz istih izvora.
– Mi imamo jasnu svijest da su najveći korisnici stranih sredstava u našim sredinama zapravo vlade. I vidimo po tome da vlast nema ništa protiv stranog novca ako ona taj novac kontrolira. To pokazuje da vlade nisu protiv stranog novca nego su protiv političkih sloboda i protiv svih onih koji nisu pod kontrolom lokalnih vlasti. Takav zakon treba da se odbaci vrlo snažnim gestom u javnosti, smatra Božović.
Profesor Pravnog fakulteta u Beogradu Miodrag Jovanović također ističe da je teza vlasti zbog koje se navodno usvaja ovakav zakon neodrživa jer se i sama financira iz istih izvora.
“Ako postoji pretpostavka da vlada koja uzima novac recimo od USAID-a da bi obnovila škole to radi nekako na polzu svih građana ne vidim zašto bi stajala nekakva pretpostavka da kada neko udruženje financira svoje aktivnosti iz istog tog izvora to čini za potpuno druge ciljeve, za tobožnje protudržavne ili protunarodne djelatnosti. Dakle na tom elementarnom nivou logika ovog zakona je jednostavno neodrživa i ona samo pokazuje jednu vrstu maliciozne kojom se pokušava zataškati drugačije mišljenje, dakle mišljenje svih onih aktera u društvu Republike Srpske koji suštinski su kritičari sadašnje vlasti a i kritičari neke bilo koje druge naredne vlasti”, kazao je u poruci Jovanović.
On dodaje da to i jeste uloga bilo kog građanskog društva odnosno udruženja građana koja se s tim ciljem i osnivaju jer ne bi se zakonski definirale kao nevladine organizacije, dakle nisu napravljene tu da duvaju u jedra Vlade što god da ona radi i čini.
Profesor Fakulteta političkih nauka u Beogradu Filip Ejdus smatra da ovaj zakon predstavlja ozbiljan udaraca demokraciju i demokratske tekovine, ljudska prava i slobodu izražavanja.
“Ako dođe do usvajanja to će biti legaliziranje cenzure i otvorenog lova na neistomišljenike u Republici Srpskoj. Ovaj zakon nije samo u suprotnosti s Ustavom Republike Srpske i Ustavom Bosne i Hercegovine nego i s elementarnim dokumentima međunarodne zajednice kao što su Europska konvencija o ljudskim pravima i Univerzalna deklaracija o ljudskim pravima”, kazao je u video poruci Ejdus.
Ove javne ličnosti koje su i inicijatori Proglasa u Srbiji i okupljeni su oko ideje izgradnje društva u kojem će slobodna i kritička rasprava biti norma, apeliraju na poslanike Narodne skupštine Republike Srpske da odbace ovaj zakon i da ne dopuste da se Republika Srpska nađe u društvu s nekim drugim autoritarnim i diktatorskim državama koje su usvojile sličan zakon.