Sinoć je u svečanoj sali Gazi Husrev-begovog hamama Šadrvan, u prostorijama Bošnjačkog instituta – Fondacije Adila Zulfikarpašića, održano svečano obilježavanje 107. godišnjice rođenja jednog od najznačajnijih pjesnika Bosne i Hercegovine, Maka Dizdara. Manifestacija pod nazivom MakDan, u organizaciji Fondacije Mak Dizdar i pod pokroviteljstvom Ministarstva kulture i sporta Kantona Sarajevo, privukla je veliki broj poštovalaca Dizdarovog naslijeđa i kulture Bosne i Hercegovine. Sala je bila ispunjena do posljednjeg mjesta, svjedočeći o neprolaznom značaju Dizdarove poezije i njegovog utjecaja na kulturnu scenu zemlje.
Program je započeo prikazivanjem dijela filma “Ruka do ruke” reditelja Jana Berana, koreografske svite iz 1969. godine, koja je inspirisana poezijom Maka Dizdara i umjetnosti stećaka. Beranova suradnja s kompozitorom Vojinom Komadinom, čija je muzika činila osnovu zvučnog pejzaža ovog filma, predstavila je spoj evropske avangarde i bosanskohercegovačkog folklora. Film dočarava kompleksnu simboliku Dizdarovog djela i srednjovijekovnog naslijeđa, a Komadinina muzika na suptilan način spaja savremeni muzički jezik s asocijativnim tretmanom folklora.
Obraćajući se prisutnima, Zoran Komadina, profesor, dirigent i kompozitor, te sin Vojina Komadine, govorio je o saradnji svog oca sa rediteljem Janom Beranom na filmskoj realizaciji kompozicije “Ruka do ruke” iz 1969. godine. Inspirisana Dizdarovom poezijom i stećcima, ova koreografska svita predstavlja spoj evropske avangarde i heterodoksne simbolike, te je jedan od ranih primjera modernističkog pristupa folklornom naslijeđu. Zoran Komadina je rekao: “Ruka do ruke, koreografska svita, nastala je prije više od pola stoljeća, inspirisana Dizdarovim stihovima. U zbirci ‘Kameni spavač’, Dizdarova pjesma ‘Kolo’ počinje stihom ‘Ruka do ruke’, što nas odmah upućuje na osnovnu inspiraciju za ovo djelo. Njegova muzika, u kombinaciji s Beranovom vizijom, postala je specifičan zvučni rukopis filma i avangardna interpretacija tradicije.”
Nakon prikazivanja filma, publika je imala priliku uživati u izvedbi Komadinine kompozicije “Glose sa margina Srećkovićevog evanđelja”, koju su izveli Aneta Ilić (sopran), Vasa Stajkić (bariton), Aleksandar Ružičić (flauta), Saša Mirković (viola), Nikola Buljančević (kontrabas) i Zoran Komadina (perkusije). Ova izvedba, bogata zvučnim nija nsama i emotivnom snagom, uspjela je spojiti avangardni pristup i nasljeđe, a publika je s oduševljenjem pozdravila izvođače dugotrajnim aplauzom.
Dio programa bio je posvećen recitalu poezije Maka Dizdara u interpretaciji glumca Dine Bajrovića, koji je s emotivnom dubinom prenio stihove iz “Kamenog spavača”. Njegova izvedba stihova”Kolo bola”, “Ruke” “Zapis o izvoru”, “Proslov” i drugih, dodatno je oživjela duh Dizdarove poezije, podsjetivši prisutne na univerzalne teme prolaznosti, sudbine i ljudskog postojanja.
Kao vrhunac večeri, inspirisana izvedbom i atmosferom, publika je spontano izvela recital “Modre rijeke”, čime je završila ovu jedinstvenu kulturnu noć na nezaboravan način.
Gorčin Dizdar, predsjednik Upravnog odbora Fondacije Mak Dizdar, naglasio je značaj ove manifestacije za očuvanje kulturne baštine Bosne i Hercegovine. Napomenuo je da Fondacija već dugi niz godina obilježava rođenje Maka Dizdara, ne samo kao podsjetnik na njegov život i djelo, već i na njegov neizmjeran utjecaj na širu bosanskohercegovačku kulturu. “Pored Dizdarove poezije, večeras su u fokusu bila dva velikana naše kulture – Jan Beran, jedan od Makovih najbližih prijatelja, i Vojin Komadina, čija muzika neizbrisivo nosi utjecaj Dizdarevog djela,” rekao je Dizdar, dodavši da je cilj da MakDan postane prepoznatljiva kulturna manifestacija, slična škotskom Burns Dayu, koja će se slaviti i u godinama koje dolaze.
“MakDan” nije samo obilježavanje pjesnikovog rođendana, već i potvrda njegove trajne važnosti za kulturni identitet Bosne i Hercegovine. Ova manifestacija pokazuje da poezija Maka Dizdara, i više od pola stoljeća kasnije, nadilazi vrijeme i ostaje neiscrpan izvor inspiracije za nove generacije umjetnika i ljubitelja književnosti.